چکیده: ناحیه جغتای- سبزوار در حاشیه شمالی پهنه ایران مرکزی و در زیرپهنه سبزوار واقع شده است. فرورانش پوسته اقیانوسی تتیس جوان سبزوار به زیر پهنه البرز خاوری، سبب جایگزینی مجموعه افیولیتی سبزوار در زمان کرتاسه بالایی- پالئوسن و تشکیل کمان ماگمایی قوچان- سبزوار شده است. سنگ‌های آتشفشانی ائوسن در این ناحیه شامل گدازه‌ها و توف‌های آندزیتی، تراکی‌آندزیتی، داسیتی، تراکی‌داسیتی و ریولیتی می‎باشند و سنگ‌های نیمه‌نفوذی و نفوذی با ترکیب تراکی‌آندزیت،کوارتزمونزودیوریت، مونزودیوریت، دیوریت و مونزوگابرو به شکل‌های استوک، گنبد و دایک به درون مجموعه افیولیتی کرتاسه بالایی و سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی ائوسن تزریق شده است. به‌هنجارسازی مقادیر غلظت عناصر در سنگ های نفوذی- نیمه نفوذی به ترکیب گوشته اولیه، آنومالی های مثبت K، Sr، Rb و Ba، غنی شدگی نسبی از LREE نسبت به HREE، تهی‌شدگی از Y و HFSE و نبود آنومالی Eu و آنومالی منفی Ti و Nb را نشان می‌دهد که از شاخص‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های آذرین مناطق فرورانش است. ژئوشیمی عناصر اصلی و کمیاب نشان می‌دهد که مذاب‌های حاصل از ذوب بخشی پوسته اقیانوسی فرورانده شده در رخساره‌های اکلوژیت تا آمفیبولیت، در تشکیل سنگ‌های آذرین سنوزوییک این ناحیه نقش داشته است. نمونه‌های سنگ‌های آتشفشانی- نفوذی این ناحیه در برخی از نمودارهای ژئوشیمیایی در قلمرو کمان های آتشفشانی حاشیه قاره، در حالی که در تعدادی از نمودارها در محدوده Slab failure قرار گرفته‌اند. سنگ‌های آتشفشانی- نفوذی در محدوده آداکیت‌های پر سیلیس و به دور از کمان های آتشفشانی معمول قرار می گیرند. دگرسانی‌های ناحیه جغتای- سبزوار شامل سرپانتینی شدن پریدوتیت‌ها و دونیت‌ها، رودنگیتی شدن گابروها و دگرسانی‌های پروپیلیتیک، فیلیک، آرژیلیک، سیلیسی و کربناتی در سنگ‌های آتشفشانی و نفوذی سنوزوییک است که دگرسانی‌های فیلیک و آرژیلیک با کانه‌زایی طلا (مس) همراه می باشند. توده‌های کوارتز مونزودیوریتی تا دیوریتی با ماهیت آداکیت‌های پر سیلیس در این ناحیه (از قبیل منطقه جلمبادان) مستعد کانه‌زایی طلا (مس) هستند، که پس از ذوب اسلب اقیانوسی فرورونده، در مناطق ضخیم شده پوسته، همزمان تا پس از برخورد جای گرفته اند و به احتمال زیاد دارای سن پس از ائوسن می باشند. عیار طلا در دو نمونه انتخابی از سنگ‌های منطقه جلمبادان، 443 و 1288 میلی‌گرم در تن و عیار مس کمتر از 500 گرم در تن اندازه‌گیری شده است، که نشان دهنده کانه‌زایی طلا (مس) در این منطقه است.